Betekenisvol
Onze missie is het verbeteren van de kwaliteit van leven van oudere mensen door kansen te scheppen voor een vitaal en betekenisvol leven, hecht verbonden binnen de gemeenschap.
Wat het leven kleur en betekenis geeft, is voor ieder mens anders. En toch gaan we in zorg en welzijn nog vaak uit van ‘de gemiddelde oudere’ om het aanbod te bepalen, en proberen we vanuit standaard vragenlijsten individuele behoeften en verlangens te achterhalen. Wat ons betreft is het tijd om echt werk te maken van persoonsgerichte zorg. Tijd om open het gesprek aan te gaan en mensen beter te leren kennen, en van hieruit te bedenken wat voor deze persoon goede zorg is en hoe we kunnen bijdragen aan iemands leefplezier. Dit is onder meer het uitgangspunt van onze pilot Leefplezierplan voor de zorg, een veelbelovend project in elf verpleeghuizen. Ook kijken we hoe de woonomgeving kan bijdragen aan iemands kwaliteit van leven en welke factoren hierin van belang zijn.
Leefplezierplan voor de zorg
Betekenisvol
De wensen en verlangens van verpleeghuisbewoners als uitgangspunt nemen in de dagelijkse zorg, dat doen we in het pilot-project Leefplezierplan voor de zorg. Leyden Academy is in april 2017 gestart met dit experiment, dat mede mogelijk is gemaakt door het ministerie van VWS. In twee jaar tijd trainen we teams in elf zorgorganisaties hoe zij hun bewoners beter kunnen leren kennen en om naast de medische en praktische behoeften vooral ruimte te maken voor individuele wensen – van vertrouwde dagelijkse rituelen tot diep gekoesterde verlangens. De behoeften en verlangens komen terug in het nieuw te ontwikkelen Leefplezierplan, als hulpmiddel bij een andere manier van werken.
In 2018 zijn de teams intensief getraind in het beter leren kennen van hun bewoners, het bevorderen van hun leefplezier en het werken met het Leefplezierplan als alternatief voor het huidige Zorgleefplan. De reacties vanuit de medewerkers, de bewoners en hun familieleden zijn zeer positief. Ook krijgt het Leefplezierplan steeds meer vorm; een handzaam document dat naast behoeften ook ruimte biedt voor verlangens, voor het vastleggen van relevante ervaringen en voor dilemma’s die in de praktijk kunnen optreden. In het voorjaar van 2019 wordt de pilot afgerond met onder meer een conferentie voor betrokkenen.
Vervolgens willen we verkennen hoe het werken met het Leefplezierplan kan worden opgeschaald van één team naar de zorglocatie als geheel. Waar loop je tegenaan in het huidige systeem als je met het Leefplezierplan wilt werken? Kunnen we de kwaliteit van zorg anders verantwoorden, op basis van verhalen en ervaringen in plaats van standaard vragenlijsten en incidenten? We trekken hierin samen op met de belangrijkste stakeholders in de verpleeghuiszorg: het ministerie van VWS, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, de Nederlandse Zorgautoriteit, het Zorginstituut en met enkele zorgkantoren en zorgorganisaties.
Woonplezier
Betekenisvol
Langer zelfstandig thuis wonen is het devies van zowel de overheid als van de meeste ouderen zelf. Ideeën om hier invulling aan te geven, gaan vaak over (veronderstelde) behoeften, bijvoorbeeld met betrekking tot toegankelijkheid, veiligheid en ruimte voor hulpmiddelen in huis. Er wordt nog weinig rekening gehouden met de verschillen tussen ouderen onderling en hun individuele woonwensen. Omdat Leyden Academy woonplezier minstens zo belangrijk vindt als functionaliteit, stelden we de vraag ‘Wat is belangrijk voor het woonplezier van zelfstandig wonende ouderen in Nederland?’
Samen met de bewoners van verschillende woonvormen (serviceflat, koopwoning, sociale huurwoning, woongroep, hofje, in dorp en stad) hebben we in 2018 onderzocht welke thema’s men in de woning, de buurt en in het contact met de buren belangrijk vindt. De antwoorden kunnen architecten, projectontwikkelaars, woningcorporaties en gemeentes helpen om op de juiste thema’s in te spelen en samen met ouderen te komen tot een ontwerp voor een plezierige woonomgeving.
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door stichting Hofje Codde en Van Beresteyn, stichting De Carolusgulden en serviceflat Schouwenhove.
Life and Vitality Assessment
Betekenisvol
Leyden Academy heeft het Life and Vitality Assessment (LAVA)-instrument ontwikkeld. Dit gespreksinstrument geeft inzicht in de thema’s die ouderen belangrijk vinden. Op basis hiervan kunnen ze persoonlijke doelen stellen en een plan maken om hun kwaliteit van leven te behouden of te vergroten. We willen hiermee de focus van behoeften verschuiven naar welbevinden en verlangens.
Het instrument is in tientallen zorg- en welzijnsorganisaties ingezet. Om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen en te zorgen dat veel meer ouderen de toegevoegde waarde van het LAVA-instrument kunnen ervaren, heeft Leyden Academy in de zomer van 2018 een samenwerkingsovereenkomst gesloten met bureau Van Loveren & Partners. Gezamenlijk is een training ontwikkeld voor medewerkers in zorg en welzijn, waarbij bijeenkomsten en oefeningen worden gecombineerd met e-learning modules. De training kan op locatie worden gegeven, maar geïnteresseerde professionals kunnen zich ook individueel inschrijven.
Levenseindezorg in medische opleidingen
Elke arts krijgt ermee te maken: patiënten die niet meer beter worden. Hoe maak je het sterven bespreekbaar? Wat is goede zorg in de laatste levensfase? Onderzoekers van Leyden Academy bekeken in hoeverre levenseindezorg aan bod komt in de Nederlandse geneeskunde- opleidingen. Het aanbod verschilt sterk per opleiding en het onderwerp blijft over de gehele linie onderbelicht, zo concludeerden we in een artikel dat op 5 september is gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Perspectives on Medical Education. De onderzoekers pleiten ervoor om van levenseindezorg een apart vak te maken, want ‘zorgen voor een goed sterfbed voor je patiënten is uiteindelijk een van de basisfacetten van het arts zijn, ongeacht welke specialisatie je kiest’, aldus onderzoeker Joris Slaets. Het pleidooi kreeg veel bijval op sociale media en aandacht in nieuws- en vakmedia, zoals NPO Radio1, Trouw, Medisch Contact en Skipr. Op 8 november verwees minister Hugo de Jonge naar het onderzoek van Leyden Academy in zijn brief ‘Focus op palliatieve zorg’ aan de Tweede Kamer.
HuidHonger
Betekenisvol
Bij kwetsbare ouderen zijn aanraking en intimiteit niet vanzelfsprekend. Het gemis ervan kan leiden tot ‘huidhonger’, een grote en onvervulde behoefte aan fysiek contact. Samen met bewoners, vrijwilligers, mantelzorgers en familie maakt stichting Care&Culture op diverse zorglocaties onder de noemer HuidHonger ontroerende dansprogramma’s. De bewoners geven vorm aan hoe zij intimiteit en aanraking beleven, geholpen en uitgedaagd door oudere dansers en dansstudenten. Het vergroten van levensgeluk en het vinden van nieuwe manieren van onderling contact door aanraking staan daarbij centraal. In 2018 zijn op diverse locaties dansprogramma’s georganiseerd. Ook is gewerkt aan een trainingsmodule ‘Liefdevolle Zorg’ ten behoeve van het onderwijs en de zorgsector. Leyden Academy en Jo Visser fonds zijn partners van dit bijzondere programma.
Consultatiebureaus voor ouderen
Kan een consultatiebureau voor ouderen ervoor zorgen dat kwetsbare ouderen zo gezond mogelijk oud worden? Het antwoord is nee, zo blijkt uit onderzoek van het UMCG, Rijksuniversiteit Groningen, Hogeschool Windesheim en Leyden Academy. De onderzoekers publiceerden hun resultaten op 16 oktober in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Aging and Health. In de afgelopen tien jaar hebben verschillende organisaties geëxperimenteerd met consultatiebureaus die door duizenden ouderen zijn bezocht. De onderzoekers beoordeelden in hoeverre het consultatiebureau voor thuiswonende ouderen een positieve invloed had op hun gezondheid en zorgbehoefte. De conclusie was dat er nauwelijks verschil was met de controlegroep van ouderen die geen consultatiebureau bezochten. Bij beide groepen bleef de ervaren gezondheid gelijk en nam de zorgbehoefte toe. Voor het behoud van gezondheid is er dus méér nodig dan een bureau dat zijdelings betrokken is bij (kwetsbare) ouderen. De bevindingen zijn gepubliceerd in zorgmedia als Medisch Contact en Skipr en in de regionale media RTV Noord en Dagblad van het Noorden.